Yatırımın kendini amorti etmesi ne demek? Bu konuya değinirsek amortisman, yani yıpranma payı denilen kavram, duran varlıkların zamanla eskimesi, aşınması ve kullanımından kaynaklı deforme olmasıyla maddi değerinin düşmesi nedeniyle mali dönemlerde gider gösterilmesi ile karşımıza çıkar.
Yatırımın Amortisman Değeri Nasıl Hesaplanır?
Yatırımın amortisman değerinin hesaplanması Vergi Usul Kanunun belirlediği oranlar üzerinden, en çok kullanılan üç yöntemle yapılır. Bunlar fevkalade amortisman yöntemi, normal yani eşit tutarlı amortisman yöntemi ve azalan bakiyeler yani hızlandırılmış amortisman yöntemi şeklindedir.
Fevkalade Amortisman Yöntemi
Doğal afet sonucu varlığın değerinin yitirilmesi durumu söz konusu olduğunda bu yöntem kullanılır. Bu gibi durumlarda ilgili idareye başvurulur ve varlığın belli bir kısmı amorti edilmek üzere işlem yapılır.
Normal, Eşit Tutarlı Amortisman Yöntemi
Bu yöntemde amortisman tutarı maddi duran varlığın bedeline göre sabit bir amortisman oranı uygulanarak veya tutar maddi duran varlığın ekonomik ömrüne bölünerek hesaplanır.
Azalan Bakiyeler, Hızlandırılmış Amortisman Yöntemi
Bu yöntemde maddi duran varlıklar normal amortisman yöntemine nazaran iki kat daha hızlı gider gösterilir ve net hesap defter değeri üzerinden hesaplanır.
Gayrimenkul Yatırımı Kendini Kaç Yılda Amorti Eder?
Gayrimenkul denilince, ev, arsa, dükkân gelir aklımıza. Peki bu yatırımlar yıllar sonra bile, edindiğimiz günkü gibi değerini korur mu? Ya da gayrimenkulü banka kredisi veya elden döviz borçlanma şeklinde edindiysek, aldığımız gayrimenkul kredi faizi ya da döviz kurundan kaynaklı cebimizden çıkan fazla parayı, gayrimenkulün piyasa değerinin yükselmesi ile çıkarabildik mi? Yani gayrimenkulü elde etmek için ödediğimiz para, değer artışı sayesinde tekrar cebimize girdi mi?
İşte bu noktada yatırım yapılan gayrimenkulün cinsi, konumu, işlerliği, gelecek vadedip etmemesi, kullanım alanı, gelir elde edilecek türde olması gibi konular yatırıma bağladığımız paranın yerini bulması açısından önemli kriterlerdir.
Ayrıca Boş Zaman Yönetimi; Başarılı Olmak İçin Boş Zaman Nasıl Değerlendirilir adlı yazımızı da inceleyebilirsiniz.
Yatırımın Kendini Amorti Etme Süresi Hangi Koşullara Bağlıdır?
Örneğin kredi kullanarak aldığınız konut, eğer kendiniz oturacaksanız, sizi kira derdinden kurtarıp, zaten ödemeyi taahhüt ettiğiniz rakamdan bir miktar fazla ödeyip ev sahibi olabildiğiniz bir kurgu şeklinde düşünelim.
- Evinizin konumu
- İnşaat kalitesi
- Güneşi alıyor olması
- Otopark
- Havuz
- Park ve bahçe sahipliği
- Temiz bir mahallede olması
- Devlet dairelerine ya da kurumlara yakınlık
- Otobüs ve metro durağına yakınlık
- Alışveriş merkezine yakınlık
- Okula ve markete yakınlık
Yukarıdaki maddeleri aldığınız ev karşılıyorsa, eviniz çok geçmeden değer kazanır, ödediğiniz faiz, yatırımın piyasa değeri artmasıyla tekrar cebinize değer artışı olarak girer. Ev sahibi olmanız da yanınızda büyük kar sağlar.
Kendi sermayesi ile gayrimenkul alan kişi ya da kurum, aldığı gayrimenkulün gelir getiren bir özelliğinin olmasıyla daha kısa sürede amorti etme imkanına sahip olur. Çünkü herhangi bir faiz, komisyon gideri yoktur. Üstelik kira geliri de elde ettiği takdirde ya da ihtiyaç teşkil eden bir yatırım olmasıyla giderleri azalacaktır. Bu durumda yatırımın kendini amorti etme süresi kısalacaktır.
Örneklerden yola çıkarak şunu söyleyebiliriz, yatırım katlandığınız maliyetin, sahip olacağınız yatırımın piyasa değerinin artışıyla örtüşmesi hatta üzerine çıkması ve değerinin artması neticesinde kazançlı bir yatırıma dönüşür. Bir yatırımın kendini amorti etme süresi piyasadaki kıymetine göre değişir. Karlı ve iyi bir yatırım yapmak için yatırımın katacağı tüm artı ve olası eksileri, hangi vadede kendini amorti edeceği detaylı irdelenerek karara varılmalıdır. Yatırım kararı almadan önce uygunluk, kullanılabilirlik, kıymeti, piyasa beklentisi de dikkate alınmalıdır. Yatırım için ayrılan bütçenin, yatırımın kendini amorti etme süresi düşünülünce olabildiğince kısa olmasına, değilse elden çıkarıp farklı bir yatırım yapabilme esnekliği hakkına fırsat vermelidir. Çünkü yatırım yapılan yatırım aracı için feda edilen birikim, yatırım yapmadan önce daha karlı bir yatırım aracında ise mantıklı değildir. Yatırım kaç yılda kendini amorti etmeli sorusunun cevabı kullanmaya razı olunan maliyetin kaynağının, yatırım yapılan ürünün piyasada alacağı değerinin öngörülerek hesaplanması sonucu ortaya çıkar.
